रशिया-युक्रेन युद्धात ‘नाटो’ चा नवा कारनामा.. ‘त्या’ निर्णयामुळे वाढणार रशियाची डोकेदुखी..
दिल्ली : रशिया आणि युक्रेन यांच्यात मंगळवारी तुर्कीमध्ये महत्वाची बैठक पार पडली. या बैठकीनंतर आता दोन्ही देशांती युद्ध संपवण्याबाबत लवकरच करार होण्याची शक्यता असल्याचे सांगण्यात येत आहे. मात्र, या काही चांगल्या गोष्टी घडत असतानाच एक बातमी आली आहे ज्यामुळे कदाचित दोन्ही देशांतील तणाव पुन्हा वाढू शकतो. खरेतर, नॉर्थ अटलांटिक ट्रीटी ऑर्गनायझेशन (NATO) ने मंगळवारी युक्रेनला 6 आणि 7 एप्रिल रोजी बेल्जियम येथे होणाऱ्या शिखर परिषदेत सहभागी होण्यासाठी आमंत्रित केले आहे. युक्रेन व्यतिरिक्त, जॉर्जिया, स्वीडन, ऑस्ट्रेलिया, जपान आणि कोरिया प्रजासत्ताक यांसारख्या सदस्य नसलेल्या देशांनाही आमंत्रण पाठवण्यात आले आहे.
तुर्कीमधील बैठकीनंतर आता युक्रेनवरील रशियाचा हमला थांबवू शकेल असे दिसते. युक्रेनने रशियाबरोबर महिनाभर चाललेला संघर्ष सोडवण्यासाठी मंगळवारी तुर्कीमध्ये अनेक प्रस्ताव सादर केले, ज्यात नाटोमध्ये सामील होण्याची जुनी मागणी सोडून दिली. या चर्चेनंतर रशियाने कीवभोवती लष्करी हालचाली कमी करण्याचे आश्वासन दिले आहे. 24 फेब्रुवारी रोजी रशियाने युक्रेनवर हमला केल्यानंतर पहिल्यांदाच रशियाने काहीसे नरमाईचे वक्तव्य केले आहे. त्या बदल्यात, युक्रेनने आंतरराष्ट्रीय हमीसह तटस्थ राहण्याचे आश्वासन दिले आहे.
युक्रेन नाटोमध्ये सामील होण्याचा आग्रह सोडेल, असे मानले जात आहे. त्यानंतरच रशिया आपले सैन्य मागे घेण्याची घोषणा करेल. पण अशा स्थितीत नाटोने आमंत्रित केल्यानंतर युक्रेनचे पुढील पाऊल काय असेल, हे अत्यंत महत्त्वाचे मानले जात आहे. युक्रेनवर रशियन हमल्याचे एक कारण हे देखील मानले जाते की ते नाटोमध्ये सामील होणार होते, ज्यामुळे रशियाचा आक्षेप आहे. याआधी, युक्रेनचे अध्यक्ष झेलेन्स्की यांना गेल्या आठवड्यात गुरुवारी झालेल्या पहिल्या नाटो शिखर परिषदेला मार्गदर्शन करण्यासाठी आमंत्रित केले होते. शिखर परिषदेदरम्यान, राष्ट्राध्यक्ष झेलेन्स्की यांनी युक्रेनवरील रशियन आक्रमणावर चर्चा केली.
नाटो करारातील कलम 5 सदस्य राष्ट्रांना आक्रमणाच्या बाबतीत इतर सदस्यांच्या मदतीला येण्याचा आदेश देते. युक्रेनला अमेरिका, चीन, फ्रान्स आणि ब्रिटन (यूएन सुरक्षा परिषदेचे सर्व सदस्य) तसेच कॅनडा, जर्मनी, इस्रायल, इटली, तुर्की आश्वासन देणारे देश म्हणून सामील व्हावे अशी इच्छा आहे. चीन आणि इस्रायल वगळता हे सर्व देश नाटोचे सदस्य आहेत. युक्रेनने सांगितले, की अशा सुरक्षा हमीसह युक्रेन तटस्थ राहू शकेल, याचा अर्थ ते नाटोमध्ये सामील होण्याच्या आपल्या आकांक्षा सोडून देईल. चर्चेतील आणखी एक युक्रेनियन वार्ताकार म्हणाले, की असे घडल्यास युक्रेन “कोणत्याही लष्करी-राजकीय आघाडी” मध्ये सामील होणार नाही.