नवी दिल्ली – गेल्या आठवड्यात, भाजपच्या (BJP) राष्ट्रीय प्रवक्त्या नुपूर शर्मा (Nupur Sharma) यांनी इस्लाम (Islam) आणि प्रेषितांबद्दल काहीतरी विवादास्पद म्हटल्याने पक्षाने तिची हकालपट्टी केली होती. भाजपने दिल्ली भाजपचे प्रवक्ते नवीन कुमार जिंदाल (Naveen Jindal) यांचीही हकालपट्टी केली आहे. आखाती देशांच्या विरोधानंतर भाजपने हे पाऊल उचलले आहे.
भारताच्या परराष्ट्र मंत्रालयालाही या प्रकरणी आपली बाजू मांडावी लागली आहे. भारतासाठी आखाती देश महत्त्वाचा आहे हे गुपित नाही, पण आखातीतील हा मुस्लिम प्रदेश भारतासाठी किती महत्त्वाचा आहे, हे समजून घेण्याचा प्रयत्न करूया.
कतारसारखा छोटा पण समृद्ध देश आखाती प्रदेशात भारताचा सर्वात जवळचा मित्र देश आहे. भारताचे आखाती देशांशी चांगले संबंध आहेत. या संबंधाची दोन महत्त्वाची कारणे म्हणजे तेल आणि व्यापार. यासोबतच या देशांमध्ये काम करणारे लाखो भारतीय आणि ते भारतात पाठवणारे पैसे हेही महत्त्वाचे दुवे आहेत.
भारत या देशांशी किती व्यापार करतो?
इंडियन एक्स्प्रेसने सौदी अरेबियाची राजधानी रियाधमधील भारतीय दूतावासाचा हवाला देत म्हटले आहे की गल्फ कोऑपरेशन कौन्सिल (GCC) भारतासाठी एक प्रमुख व्यापारी भागीदार म्हणून उदयास आली आहे. या GCC मध्ये सौदी अरेबिया, ओमान, कतार, कुवेत, बहरीन आणि संयुक्त अरब अमिराती या देशांचा समावेश आहे. GCC देशांचे तेल आणि वायूचे साठे हे भारतीय ऊर्जेच्या गरजांसाठी अत्यावश्यक आहेत.
आपल्या ‘तिच्या’ हातांची काळजी आहे ना..? मग https://bit.ly/34DPYzN यावर क्लिक करून पीजन चॉपर पहा अन आवडला तर भेट द्या किंवा खरेदी करा
2021-22 मध्ये, संयुक्त अरब अमिराती भारताचा तिसरा सर्वात मोठा, सौदी अरेबिया चौथा मोठा आहे. इराक हा पाचवा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार होता. कतारबद्दल बोलायचे झाले तर भारताच्या एकूण व्यापारात त्याचा वाटा फक्त 1.4 टक्के आहे परंतु तो भारताचा नैसर्गिक वायूचा सर्वात महत्त्वाचा पुरवठादार आहे.
भारत किती तेल आयात करतो?
ऑब्झर्व्हर रिसर्च फाऊंडेशनच्या अहवालात असे म्हटले आहे की भारतातील 84 टक्क्यांहून अधिक पेट्रोलियम मागणी आयातीद्वारे पूर्ण केली जाते. भारताने 2021-22 मध्ये 42 देशांकडून कच्चे तेल खरेदी केले, जे 2006-07 मध्ये 27 देशांपेक्षा जास्त होते. जरी भारताच्या तेल आयातीतील शीर्ष 20 देश भारताच्या तेल आयातीत 95 टक्क्यांहून अधिक योगदान देतात आणि शीर्ष 10 देशांचा वाटा 80 टक्क्यांहून अधिक आहे.
2021-2022 दरम्यान इराक हा भारताचा सर्वात मोठा तेल निर्यातदार होता, त्याचा वाटा 2009-2010 मध्ये 9 टक्क्यांवरून 22 टक्क्यांपर्यंत वाढला. सौदी अरेबियाच्या तेल आयातीमध्ये त्याचा वाटा 17-18 टक्के आहे. 2009-2010 मध्ये इराण हा भारताचा दुसरा सर्वात मोठा तेल निर्यातदार होता, परंतु अमेरिकेच्या निर्बंधांमुळे इराणचा वाटा 1 टक्क्यांहून कमी झाला आहे.
या देशांमध्ये किती भारतीय काम करतात
इंडियन एक्स्प्रेसच्या एका अहवालात म्हटले आहे की आखाती देशांमध्ये 1.34 दशलक्ष भारतीय काम करत आहेत. यूएईमध्ये 34.2 लाख, सौदी अरेबियामध्ये 26 लाख आणि कुवेतमध्ये 10.03 लाख भारतीय काम करत आहेत.
जागतिक बँकेच्या अहवालात असे सूचित करण्यात आले आहे की 2020 मध्ये भारत $83.15 अब्ज इतका रेमिटन्स प्राप्त करणारा सर्वात मोठा देश होता. यामध्ये सर्वात मोठा वाटा आहे तो आखाती देशांतील प्रचंड भारतीय डायस्पोरा. नोव्हेंबर 2018 मध्ये, भारतीय रिझर्व्ह बँकेने अहवाल दिला की 2016-17 मध्ये भारताला मिळालेल्या एकूण $69 अब्ज रेमिटन्सपैकी GCC देशांचा वाटा 50 टक्क्यांहून अधिक आहे. यामध्ये 26.9% संयुक्त अरब अमिराती, 11.6% सौदी अरेबिया, 6.4% कतार, 5.5% कुवेत आणि 3% ओमानचा समावेश आहे.
2014 मध्ये सत्तेत आल्यानंतर पंतप्रधान मोदींनी आखाती देशांशी चांगले संबंध निर्माण करण्यावर विशेष लक्ष दिले आहे. डिसेंबर 2019 मध्ये एका सभेत मोदी म्हणाले होते की, मोदींना मुस्लिम देशांकडून इतका पाठिंबा का दिला जातो? … आज भारताचे आखाती देशांशी इतिहासातील सर्वोत्तम संबंध आहेत.
पंतप्रधान झाल्यापासून मोदींनी संयुक्त अरब अमिरातीला तीनदा तर सौदी अरेबियाला दोनदा भेट दिली आहे. यासोबतच त्यांनी कतार, बहारीन, इराण, ओमान, पॅलेस्टाईन आदी देशांना भेटी दिल्या आहेत.
