First Mobile in World : मानवी इतिहासात फोनचा शोध ही एक मोठी क्रांती होती. त्यानंतर सुमारे शंभर वर्षांनी मोबाइल फोन (First Mobile in World) आपल्या आयुष्यात आला आणि तो येताच सर्व काही बदलले. सुरुवातीच्या काळातील भल्या मोठ्या फोनपासून ते आता खिशात सहज मावेल अशी या मोबाइलची रुपे बदलली आहेत.
मोबाइलने आपला प्रवास मोठ्या बदलांसह केला आहे. आज तो आपल्या दैनंदिन जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग बनला आहे. मोबाइल नसेल तर सर्वच कामे ठप्प होतात. मोबाइल फोनपासून ते आता स्मार्टफोन बनले आहे. एक असे उपकरण जे काही मिनिटांत अनेक कामे सुलभ करते. परंतु तुम्ही कधी विचार केला आहे का की जगातील पहिला मोबाइल फोन कोणता होता ?, तो कधी आणि कोणी बनवला ?, कोणत्या कंपनीने तो लॉन्च केला ?, त्याची किंमत किती होती ? बॅटरी बॅकअप कसा होता ? या सगळ्या प्रश्नांची उत्तरे जाणून घेऊ या..
३ एप्रिल १९७३ हा मोबाईल फोनचा वाढदिवस म्हणून ओळखला जातो. या तारखेला प्रथमच मोबाईल फोन वापरण्यात आला. हा मोबाइल अमेरिकन इंजिनियर मार्टिन कूपरने बनवला होता. आपल्या आजच्या भाषेत जगातील पहिला मोबाइल फोन ३ एप्रिल १९७३ ला लॉन्च झाला. कंपनीबद्दल बोलायचे झाले तर मोटोरोला या पहिल्या मोबाइल बनवणाऱ्या कंपनीचे नाव आहे.
मार्टिन कूपर हा अभियंता होता ज्याने पहिला मोबाइल फोन बनवला. जगातील पहिला मोबाइल फोन बनवणारे इंजिनियर मार्टिन कूपर 1970 मध्ये मोटोरोला कंपनीत रुजू झाले होते. या अवघ्या ३ वर्षात त्यांनी कौतुकास्पद काम केले. जगातील पहिल्या मोबाईलचे वजन, बॅटरी बॅकअप आणि किंमत याबद्दल आता जाणून घेऊ या.
आज प्रत्येकाच्या हातात स्मार्टफोन दिसणे सामान्य झाले आहे. परंतु तुम्हाला माहिती आहेच की, स्मार्टफोनच्या आधी फक्त मोबाइल फोनच प्रचलित होते. लोक एकमेकांशी बोलण्यासाठी मोबाइल फोन वापरत असत. मात्र, आजच्या स्मार्टफोन्सच्या तुलनेत त्या फोनमध्ये फक्त कॉल आणि मेसेजिंग व्यतिरिक्त कोणतीही विशेष सुविधा नव्हती. तरीही ते संवादाचे सर्वात प्रभावी माध्यम मानले गेले.
पूर्वी मोबाईलवर फक्त ३० मिनिटेच बोलायचे
अमेरिकन अभियंता मार्टिन कूपरने बनवलेल्या मोबाइलचे वजन 2 किलोपेक्षा जास्त होते. त्याच्या वापरासाठी मोठी बॅटरी खांद्यावर न्यावी लागली. याशिवाय जगातील पहिला मोबाइल एका चार्जवर फक्त 30 मिनिटे चालत होता आणि पुन्हा चार्ज होण्यासाठी 10 तास लागायचे. 1973 मध्ये बनवलेल्या मोबाइलच्या किमतीबद्दल बोलायचे झाले तर त्याची किंमतदोन लाख रुपयांपेक्षाही जास्त होती.
या आहेत काही रंजक गोष्टी
- 1972 मध्ये पहिल्यांदा मार्टिन कूपरने दूरस्थपणे वापरता येणारे उपकरण बनवण्याची कल्पना सुचली.
- मोबाइल 13 सेमी जाड आणि 4.45 सेमी रुंद होता.
- जिथे आजचा मोबाईल चार्ज होण्यासाठी 15 ते 20 मिनिटे लागतात आणि त्याची बॅकअप क्षमता 1 ते 2 दिवस असते. त्याच वेळी जगातील पहिल्या मोबाइल फोनला पूर्ण चार्ज होण्यासाठी 10 तास लागायचे तरीही तो फक्त 30 मिनिटेच टिकू शकत होता.
- पहिला फोन मोटोरोला कंपनीच्या सहकार्याने बनवला होता. की-पॅडने बनवलेल्या या फोनचे वजन सुमारे दोन किलो होते.
- मोटोरोलाने 1983 मध्ये बाजारात आणलेल्या पहिल्या मोबाइल हँडसेटची किंमत सुमारे दोन लाख रुपये होती. या मोबाईल हँडसेटचे नाव Dyna TAC 8000x होते.
- 3 एप्रिल 1973 रोजी झालेल्या पहिल्या फोन कॉलबद्दल कूपर सांगतात की 50 वर्षांपूर्वी त्यांनी आपल्याशी स्पर्धा करणाऱ्या व्यक्तीला फोन केला होता.
- अमेरिकन अभियंता मार्टिन कूपर यांना ‘फादर ऑफ सेल फोन’ असेही म्हटले जाते.
- आज आपल्या देशाची गणना जगातील सर्वात स्वस्त इंटरनेट असलेल्या देशांमध्ये केली जाते. 23 ऑगस्ट 1995 रोजी देशात पहिला सेल्युलर फोन आला. सेल्युलर फोन पहिल्यांदा कोलकातामध्ये व्यावसायिकरित्या सादर करण्यात आला.
- भारतात 1995 मध्ये मोबाईल सेवा सुरू झाली
मोदी टेलस्ट्रा नावाच्या कंपनीने ही सेवा भारतात सुरू केली. कंपनीने या सेवेला मोबाईल नेट असे नाव दिले. या कंपनीने नंतर स्पाइस टेलिकॉमच्या नावाने आपली सेवा देऊ केली. नोकिया हँडसेट मोबाइल नेट सेवेसाठी वापरण्यात आले. भारतातील पहिला मोबाइल कॉल 31 जुलै 1995 रोजी करण्यात आला होता. हा कॉल कोलकाताहून दिल्लीला करण्यात आला होता. पश्चिम बंगालचे तत्कालीन मुख्यमंत्री ज्योती बसू यांनी तत्कालीन केंद्रीय दळणवळण मंत्री सुखराम यांना हा फोन केला होता. हा कॉल नोकिया हँडसेट (2110) वरून करण्यात आला होता. जीएसएम नेटवर्कवरील हा पहिला कॉल होता.
जिओने भारतातील मोबाइल उद्योगात क्रांती घडवली.
2016 मध्ये रिलायन्स जिओ लॉन्च झाल्यापासूनचा काळ भारतासाठी स्मार्टफोन क्रांतीपेक्षा कमी नाही. जिओच्या आगमनापूर्वी दूरसंचार क्षेत्राचे लक्ष व्हॉईस कॉल प्लॅनवर होते. जिओच्या आगमनानंतर हे क्षेत्र इंटरनेट योजनांवर केंद्रित झाले. देशातील डेटा पाहता ते खूप स्वस्त झाले. आज आपण प्रत्येक व्यक्तीच्या हातात जे स्मार्टफोन पाहत आहोत त्यामध्ये जिओची मोठी भूमिका आहे. आज भारत हा जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा स्मार्टफोन बाजार आहे.
विविध देशांमध्ये मोबाईल फोन सेवा सुरू करणे
जगातील पहिली व्यावसायिक सेल्युलर फोन सेवा १९७९ मध्ये टोकियो येथे NTT नावाच्या जपानी कंपनीने सुरू केली. त्यानंतर 1981 मध्ये डेन्मार्क, फिनलँड, नॉर्वे आणि स्वीडनमध्ये नॉर्डिक मोबाईल टेलिफोन (NMT) या नावाने मोबाईल फोन सेवा सुरू झाली. 1983 मध्ये अमेरिकेचे 1-जी टेलिफोन नेटवर्क शिकागो शहरात Ameritech नावाने सुरू करण्यात आले.
जगातील पहिला मोबाईल फोन
उत्पादन अभियंता: मार्टिन कूपर
तारीख : ३ एप्रिल १९७३
कंपनी : मोटोरोला
