Samundrayaan Mission: मागच्या काही दिवसापूर्वी भारताने संपुर्ण जगाला धक्का देत अंतराळात इतिहास रचला आहे.
तर आता पुन्हा एकदा इस्रो जगाला धक्का देण्यासाठी सज्ज झाला आहे. मिळालेल्या माहितीनुसार चांद्रयान-3 च्या यशानंतर आता भारतीय शास्त्रज्ञ खोल समुद्रात शोध मोहीम सुरू करणार आहेत.
आम्ही तुम्हाला सांगतो हे अभियान समुद्रयान प्रकल्प म्हणून ओळखले जाईल. या मोहिमेद्वारे समुद्राच्या खोलीत दडलेल्या खनिजांचे रहस्य उलगडणार आहे. कोबाल्ट, निकेल, मॅंगनीज आणि इतर मौल्यवान घटक आणि खनिजे समुद्रयान मिशनमध्ये शोधली जातील. स्वदेशी पाणबुडी 6 हजार मीटर खाली खोल पाण्यात पाठवली जाईल. या मिशनमध्ये तीन जण जाणार आहेत.
मत्स्य 6000 नावाच्या सबमर्सिबलचे बांधकाम देशात सुमारे 2 वर्षांपासून सुरू आहे. मत्स्य 6000 च्या पहिल्या चाचण्या 2024 मध्ये चेन्नईच्या किनाऱ्याजवळ बंगालच्या उपसागरात घेतल्या जातील.
टायटॅनिकच्या अवशेषाचा शोध घेण्यासाठी पर्यटकांना उत्तर अटलांटिक महासागरात नेत असताना जून 2023 मध्ये झालेल्या दुर्घटनेनंतर भारताने आपली स्वदेशी पाणबुडी तयार करताना अधिक काळजी घेण्यास सुरुवात केली आहे. मत्स्य 6000 हे निकेल, कोबाल्ट, मॅंगनीज, हायड्रोथर्मल सल्फाइड आणि गॅस हायड्रेट्स सारख्या मौल्यवान खनिजांचे अन्वेषण करण्यासाठी पाठवले जाईल.
हे खोल-समुद्रातील हायड्रोथर्मल व्हेंट्स आणि कमी-तापमान मिथेन सीप्समध्ये उपस्थित केमोसिंथेटिक जैवविविधतेची तपासणी करेल.
मत्स्य 6000 ची निर्मिती कोण करत आहे?
मत्स्य 6000 नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ ओशन टेक्नॉलॉजी (NIOT) द्वारे विकसित केले जात आहे. या सबमर्सिबलचे डिझाईन, चाचणी प्रक्रिया, प्रमाणन, मानक ऑपरेटिंग प्रोटोकॉलचे पुनरावलोकन यासाठी NIOT शास्त्रज्ञ देखील जबाबदार आहेत. पृथ्वी विज्ञान मंत्रालयाचे सचिव एम रविचंद्रन म्हणाले की समुद्रयान मोहीम खोल समुद्रात शोधासाठी सुरू केली जात आहे.
आम्ही 2024 च्या पहिल्या तिमाहीत 500 मीटर खोलीवर सागरी चाचण्या घेऊ. हे मिशन 2026 पर्यंत पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे. आत्तापर्यंत, अमेरिका, रशिया, जपान, फ्रान्स आणि चीनसह केवळ काही देशांनी मानवयुक्त पाणबुड्या विकसित केल्या आहेत. एनआयओटीचे संचालक जीए रामदास म्हणाले की मत्स्य 6000 ची 2.1 मीटर व्यासाची हुल तीन व्यक्तींसाठी डिझाइन आणि तयार केली गेली आहे.
हा गोल 80 मिमी जाडीच्या टायटॅनियम मिश्र धातुपासून बनवला जात आहे ज्यामुळे 6,000 मीटर खोलीवर 600 बारचा (समुद्र सपाटीच्या दाबापेक्षा 600 पट जास्त) दाब सहन करावा लागतो. सबमर्सिबल 96-तास ऑक्सिजन पुरवठ्यासह 12 ते 16 तास सतत ऑपरेट करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे.
