Russia Ukraine War Timeline : आजच्या अगदी एक वर्षापूर्वी, दिवस उजाडण्याआधीच रशियाने युक्रेनवर क्षेपणास्त्र हल्ले सुरू (Russia Ukraine War) केले. गेल्या वर्षी 24 फेब्रुवारी रोजी रशिया-युक्रेन युद्ध सुरू होऊन एक वर्ष झाले.परंतु, परिस्थिती जैसे थेच आहे.नाटोमध्ये (NATO) सामील होण्याच्या युक्रेनच्या (Ukraine) योजनेवर रशियाने सुरू केलेली लढाई कीव काबीज करण्याच्या संघर्षात वाढली आहे.या युद्धामुळे केवळ रशिया-युक्रेनचेच नुकसान झाले नाही, तर संपूर्ण जगावर परिणाम झाला आहे. चला, जाणून घेऊया युद्ध कसे सुरू झाले आणि 1 वर्षात काय घडले..
21 फेब्रुवारीलाच युद्धाचे बीज पेरले गेले. रशिया-युक्रेनमधील खरे युद्ध (Russia Ukraie War Timeline) तेव्हाच सुरू झाले जेव्हा रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन (Vladimir Putin) यांनी 21 फेब्रुवारी रोजी युक्रेनची दोन राज्ये डोनेत्स्क आणि लुहान्स्क स्वतंत्र घोषित केली. पुतीन यांच्या घोषणेनंतरच दोन्ही देशांमधील तणाव वाढला. युक्रेनने विरोध केला असतानाच अमेरिका, ऑस्ट्रेलिया, फ्रान्ससह अनेक देशांनी या निर्णयावर टीका केली. वास्तविक, ही दोन्ही राज्ये रशियन सीमेवर आहेत आणि पुतिन यांनी इथल्या लोकांच्या मागणीचा हवाला देत आणि युक्रेनला धमकी देत ते मुक्त करण्याची घोषणा केली. 24 फेब्रुवारीला 2022 रोजी सकाळी 6 वाजता व्लादिमीर पुतिन यांनी आपल्या देशाला संबोधित केले आणि युक्रेनच्या पूर्वेकडील भागात डोनेत्स्क पीपल्स रिपब्लिक (डीपीआर) आणि लुहान्स्क पीपल्स रिपब्लिक (एलपीआर) मुक्त करण्यासाठी विशेष लष्करी ऑपरेशन सुरू केले होते.
पुतिन यांनी त्याच वेळी सांगितले की, आम्ही युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष व्होलोडिमिर झेलेन्स्की यांच्याशी वाटाघाटी करून हे पाऊल थांबवण्याचे अनेक प्रयत्न केले. परंतु रशियाच्या लोकांना वाचविण्यासाठी ही कारवाई आवश्यक होती. हे युद्ध सुरू होण्याच्या काही दिवस आधी हजारो रशियन सैनिकांनी युक्रेनच्या सीमेला वेढा घातला होता आणि हल्ल्याची अटकळ सुरू झाली होती. पुतिन यांनी लष्करी कारवाईची घोषणा करताच रशियन सैन्याने युक्रेनला चारही बाजूंनी वेढा घातला.
- Sim Card Rules: मोठी बातमी! आता ‘या’ लोकांना मिळणार नाही नवीन सिम ; जाणुन घ्या कारण
- Aadhaar Card: सावधान! चुकीच्या पद्धतीने आधार कार्ड बनवणाऱ्यांवर होणार ‘ही’मोठी कारवाई; सरकारने दिली माहिती
- Maharashtra IMD Alert & Weather Forecast: शेतकऱ्यांनो तयारीत रहा; ‘त्या’ दिवशी होणार आहे अवकळी पाऊस
- WhatsApp New Features: भारीच.. आता व्हाट्सअप फोटोंमधून टेक्स्ट होणार कॉपी! जाणून घ्या काय आहे नवीन अपडेट
- आनंदाची बातमी! ‘इतक्या’ स्वस्तात मिळत आहे OnePlus चा नंबर 1 5G स्मार्टफोन; पहा ऑफर
उत्तरेकडील क्षेत्रातून, रशियन सैन्य बेलारूसहून कीवच्या दिशेने पुढे गेले.रशियन सैन्य देखील ईशान्येकडून कीवच्या दिशेने गेले.पूर्वेकडून सैन्याने खार्किवच्या दिशेने डोनबासला वेढा घातला. दक्षिणेकडून रशियन सैन्याने क्रिमियामार्गे ओडेसा, झापोरोझिया आणि नंतर मारियुपोलपर्यंत प्रगती केली.
रशिया-युक्रेन युद्धाच्या सुरुवातीला पुतिन यांच्या लष्कराने युक्रेनवर हल्ला केला तेव्हा युक्रेनने युद्ध थांबवण्यासाठी भारताची मदत मागितली. युक्रेनचे भारतातील राजदूत डॉ.इगोर पोलिखा म्हणाले की, पंतप्रधान मोदी (PM Narendra Modi) हे जागतिक नेते आहेत आणि पुतिन त्यांना टाळणार नाहीत. युद्ध थांबवण्यासाठी त्यांनी पीएम मोदींना पुतिन यांच्याशी बोलण्याचे आवाहन केले.अनेक शहरे उद्ध्वस्त झाली, तरीही युक्रेनने हार मानली नाही. युद्धाच्या सुरुवातीला युक्रेन काही दिवसात पराभव स्वीकारेल असे वाटत होते. परंतु, पाश्चात्य देशांकडून मिळालेल्या मदतीमुळे युक्रेन अजूनही रशियाला प्रत्युत्तर देत युद्धभूमीवर उभे आहे. एका वर्षात, रशियाने अनेक युक्रेनियन शहरे आणि बंदरे काबीज केली आहेत. अनेक भागांना अवशेष बनवले आहे. तथापि, युक्रेनने प्रतिआक्रमणात गमावलेली अनेक शहरेही परत मिळवली. रशियन सैन्याने या भागांवर कब्जा केला. नंतर युक्रेनला परतले रशियाने युद्धाच्या दुसऱ्या महिन्यातच अनेक ठिकाणे ताब्यात घेतली होती.
रशियाने डोनेत्स्क आणि लुहान्स्कसह मारियोपोल आणि खार्किवचा ताबा घोषित केला. परंतु युक्रेनने बदला घेतला आणि मारियोपोल आणि खार्किवला रशियन ताब्यापासून मुक्त केले. रशियन सैन्याला रोखण्यासाठी युक्रेननेच आपले अनेक पूल आणि बंदरे उडवून दिली. त्यामुळे सैन्य पुढे जाऊ शकले नाही.
युक्रेनमध्ये युद्ध सुरू होताच क्षेपणास्त्र हल्ल्यांमुळे लोक भयभीत झाले होते.सगळीकडे आरडाओरडा झाला आणि अनेक शहरांमधून लोक बाहेर येऊ लागले. युक्रेनमध्ये राहणाऱ्या इतर देशांतील लोकांना बाहेर काढण्यासाठी रशियाने दोनदा युद्धविराम जाहीर करून युद्ध थांबवले.तर दुसरीकडे मानवतावादी कॉरिडॉर तयार करून भारतीयांसह अनेकांना त्यांच्या मायदेशी परत आणले. युक्रेनमध्ये शिकण्यासाठी गेलेल्या भारतीय विद्यार्थ्यांच्या परतीसाठी भारत सरकारनेही अनेक पावले उचलली. भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष व्होलोडिमिर झेलेन्स्की यांच्याशी फोनवर बोलून भारतीयांच्या परतण्याबाबत चर्चा केली. यानंतर पंतप्रधानांनी ऑपरेशन गंगा (Operation Ganga) सुरू करण्याची घोषणा केली आणि 250 हून अधिक विमानांसह युक्रेन, रोमानिया आणि हंगेरी येथे मालवाहू विमानेही पाठवण्यात आली. यामुळे 20 हजार भारतीयांचे परत येणे सुनिश्चित झाले.
या ऑपरेशनची देखरेख 4 केंद्रीय मंत्र्यांनी केली होती. यादरम्यान अशी घटनाही घडली, ज्यामुळे भारत आणि रशियाची मैत्री जगासमोर आली. खरे तर रशिया युक्रेनवर हल्ला करत असताना भारतीय तिरंगा असलेली बस लोकांना घेऊन जात होती. भारताचा ध्वज पाहताच रशियन सैनिकांनी भडिमार थांबवला आणि बसला आरामात निघू दिले. पीएम मोदींनी पुतिन आणि झेलेन्स्की यांना फोन केला पीएम मोदींनी मार्चमध्ये पुतीन आणि झेलेन्स्की यांच्याशी फोनवर बोलून शांततेचा संदेश दिला होता. पीएम मोदींनी पुतिन यांच्याशी फोनवर सुमारे 50 मिनिटे बोलले आणि त्यांनी झेलेन्स्की यांना भेटून युद्ध थांबवण्यासाठी मध्यम मार्ग शोधला पाहिजे असे सांगितले. तत्पूर्वी, पंतप्रधानांनी रशियाशी फोनवर बोलल्याबद्दल झेलेन्स्की यांचेही कौतुक केले.
एक वर्षात कोणी काय गमावले, काय मिळवले ?
युद्धाच्या एक वर्षानंतर सैनिकांच्या मृत्यूबद्दल असा दावा केला जातो की सुमारे 2 लाख रशियन सैनिक मरण पावले.तर युक्रेनचे १ लाख सैनिक मरण पावले आहेत. युक्रेनमधील युद्धानंतर बरेच लोक देश सोडून गेले आहेत. अमेरिकेचे अध्यक्ष जो बायडेन (Jo Biden) यांनी युक्रेनला $25 बिलियन पेक्षा जास्त मदत केली आहे. तर युक्रेनला या युद्धामुळे सुमारे $8 ट्रिलियनचे नुकसान झाले आहे.आतापर्यंत या युद्धात 30 हजारांहून अधिक लोकांच्या मृत्यूची अधिकृत खात्री झाली आहे.
4 मार्च रोजी रशियाने झापोरोझिया हा युरोपमधील सर्वात मोठा अणु प्रकल्प ताब्यात घेतला. रशियाने पहिला हल्ला या प्लांटजवळ केला होता.युक्रेनने याबाबत यूएनकडे (United Nations) तक्रार करून आण्विक रेडिएशनच्या धोक्याबद्दल सांगितले होते. खार्किव, मारियोपोल आणि खेरसन हे उद्धवस्त केले. युद्ध सुरू झाल्यानंतर, रशियाने खार्किव, मारियोपोल आणि खेरसन शहरावर आपला सर्वात मोठा हल्ला केला. रशियन सैन्याच्या हल्ल्यानंतर मारियोपोल आणि खार्किव अवशेष बनले.
6 सप्टेंबर रोजी युक्रेनियन सैन्याने रशियन सैन्याला प्रत्युत्तर दिले आणि खार्कीव्हचे तीन हजार चौरस मीटर क्षेत्र पुन्हा ताब्यात घेतले.त्यानंतर रशियन सैन्याला माघार घ्यावी लागली .
युद्धामुळे रशियावर निर्बंध आणि जगाचे मोठे नुकसान
रशिया-युक्रेन युद्धाचा परिणाम या दोन देशांसह संपूर्ण जगावर झाला आहे. याचा जागतिक अर्थव्यवस्थेवर वाईट परिणाम झाला आहे. IMF ने जागतिक विकास दर 3.2 वरून 2.9 पर्यंत कमी केला आहे.तर जागतिक चलनवाढीतही वाढ झाली आहे.जगाचे एकूण 32 ट्रिलियन डॉलर्सचे नुकसान झाले आहे. कारण अमेरिका, फ्रान्स, जर्मनीसह अनेक देशांनी रशियावर व्यापारासह अनेक निर्बंध लादले आहेत. प्रत्युत्तरादाखल रशियानेही अनेक देशांना होणारा तेल आणि वायूचा पुरवठा बंद केल्याने सर्वांचेच नुकसान झाले.
युक्रेननेही प्रत्युत्तरादाखल रशियाला दोन मोठे झटके दिले. रशियाचे पहिले आणि सर्वात मोठे नुकसान म्हणजे काळ्या समुद्रातील मॉस्क्वा या युद्धनौकेचा नाश. युक्रेनने 14 एप्रिल रोजी क्षेपणास्त्राने रशियन काळ्या समुद्रातील युद्धनौका बुडविल्याचा दावा केला होता. या युद्धनौकेच्या सहाय्याने रशियाने युक्रेनच्या पूर्वेकडील भागात वेगाने हल्ले केले होते.दुसरा धक्का रशियाला 8 ऑक्टोबर रोजी बसला जेव्हा क्रिमियामधील पुलावर हल्ला झाला आणि पुलाचा मोठा भाग समुद्रात पडला. क्रिमिया 2014 पूर्वी युक्रेनचा भाग होता. परंतु, रशियाने आक्रमण करून त्यावर कब्जा केला. क्रिमियाला रशियाशी जोडण्यासाठी पुतिन यांनी समुद्रात पूल बांधला होता, जो क्रिमिया ब्रिज म्हणून ओळखला जातो. रशियावरील या दोन हल्ल्यांनंतर त्याने पुन्हा एकदा युक्रेनवर हिंसक हल्ले सुरू केले, जे आज एक वर्ष पूर्ण होऊनही सुरूच आहेत.
