मुंबई : रेल्वे हे वाहतुकीच्या प्रमुख साधनांपैकी एक आहे. प्रत्येक वर्गाच्या गरजा लक्षात घेऊन ट्रेनची रचना करण्यात आली आहे. त्याचप्रमाणे रेल्वेची मालमत्ता सुरक्षित ठेवण्यासाठी रेल्वेनेही काही नियम केले आहेत. प्रवासादरम्यान, रेल्वे प्रवासी अनेकदा स्टेशनच्या परिसरात कचरा टाकणे, चालत्या ट्रेनमध्ये अनावश्यक अलार्म चेन ओढणे, धूम्रपान करणे, रेल्वे रुळ ओलांडणे इत्यादी चुका करतात.
ही सर्व कामे रेल्वेमध्ये प्रतिबंधित आणि दंडनीय आहेत. रेल्वे प्रवाशांनी असे करणे टाळावे, अन्यथा त्यांना दंड भरावा लागू शकतो. तुम्हाला तुरुंगातही जावे लागू शकते. काहीवेळा शिक्षा तुरुंगवास आणि दंड दोन्ही आहे. जर तुम्हीही तुमच्या ट्रेन प्रवासादरम्यान असे करत असाल तर सावध व्हा, कारण यासाठी तुम्हाला शिक्षा होऊ शकते. या चुकांसाठी रेल्वेत शिक्षेची काय तरतूद आहे ते जाणून घेऊ या.
तिकिटात छेडछाड करू नका : रेल्वे प्रवासी तिकिटात छेडछाड करून किंवा कोणत्याही प्रकारची फसवणूक करून ट्रेनमधून प्रवास करत असेल तर ते दंडनीय आहे. यासाठी रेल्वे कायद्याच्या कलम १३७ मध्ये शिक्षेची तरतूद आहे. असे करणाऱ्यांना सहा महिने तुरुंगवास किंवा 1000 रुपये दंड होऊ शकतो. कधीकधी दोन्ही वाक्ये एकत्र असू शकतात.
चालत्या ट्रेनमध्ये साखळी ओढू नका : सक्तीचे कारण असल्याशिवाय गजराची साखळी ट्रेनमध्ये ओढली जाऊ नये. त्यामुळे इतर प्रवाशांची गैरसोय होते. तुम्हीही शिक्षेचा भाग बनता. असे केल्याने, तुम्हाला रेल्वे कायद्याच्या कलम 141 अंतर्गत शिक्षा होऊ शकते. एक वर्षापर्यंत वाढू शकणार्या कारावासाची किंवा एक हजारांपर्यंत वाढू शकेल अशा दंडाची शिक्षा होऊ शकते. कधी कधी दोघांनाही शिक्षा होते.
परवानगीशिवाय उत्पादने विकू नका : जर एखाद्या व्यक्तीने स्टेशन परिसरात आपले दुकान थाटून बेकायदेशीरपणे उत्पादनाची विक्री केली, तर तसे करणे दंडनीय आहे. रेल्वे कायद्याच्या कलम 144 नुसार त्या व्यक्तीला एक वर्ष तुरुंगवास किंवा किमान एक हजार आणि कमाल दोन हजार रुपये दंड होऊ शकतो. व्यक्तीला दोन्ही शिक्षा एकाच वेळी करता येतात.
रेल्वेच्या छतावरून प्रवास करू नका : अनेकदा अनेक प्रवासी रेल्वेच्या छतावरून, इंजिनवरून किंवा रेल्वेच्या शिडीवरून प्रवास करतात. असे करणे दंडनीय गुन्हा आहे. यासाठी प्रवाशाला तीन महिने तुरुंगवास किंवा पाच हजारांचा दंड किंवा दोन्हीही होऊ शकतात.
रेल्वे ट्रॅक ओलांडू नका : अनेक प्रवासी घाईघाईने एका प्लॅटफॉर्मवरून दुसऱ्या प्लॅटफॉर्मवर जाण्यासाठी रेल्वे रुळ ओलांडण्यास सुरुवात करतात. असे करणे दंडनीय आहे. यासाठी रेल्वे कायद्याच्या कलम 147 अन्वये सहा महिने कारावास आणि एक हजाराचा दंड किंवा दोन्ही शिक्षा होऊ शकतात.