IPL : इंडियन प्रीमियर लीग (IPL) 2023 स्पर्धा आता संपली आहे. या स्पर्धेतील शेवटच्या सामन्यात चेन्नई सुपर किंग्जने पाचव्यांदा आयपीएलचे विजेतेपद पटकावले. चॅम्पियन बनल्यानंतर सीएसकेला बक्षीस म्हणून 20 कोटी रुपये मिळाले. दुसरीकडे, अंतिम फेरीत पराभूत झालेल्या गुजरात टायटन्सला 12.5 कोटींची रक्कम मिळाली.
अशा स्थितीत आयपीएल लिलावात कोट्यवधी रुपये खर्च करून खेळाडूंना विकत घेणारा संघ प्लेऑफमध्ये पोहोचला नाही किंवा फायनलमध्ये पोहोचल्यानंतरही फायनल खेळू शकला नाही, असा प्रश्न चाहत्यांच्या मनात नक्कीच निर्माण झाला असेल.
तथापि, क्रिकेट चाहत्यांना हे जाणून आश्चर्य वाटेल की जे संघ आयपीएलचा लीग स्टेज किंवा फायनल खेळत नाहीत ते देखील मोठी कमाई करतात. केवळ चॅम्पियन बनणाऱ्या संघालाच फायदा होतो असे नाही. या स्पर्धेत सर्व संघ काही ना काही कमावतात आणि त्यांचे अनेक स्त्रोत आहेत.
बीसीसीआयच्या महसुलात वाटा मिळतो
इंडियन प्रीमियर लीग ही जगातील सर्वात मोठी फ्रँचायझी लीग बनली आहे. त्यामागचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे बीसीसीआयला मिळणारा महसूल. बीसीसीआयचा त्याच्या सर्व फ्रँचायझींसोबत कराराचा महसूल पूल शेअरिंग करार आहे. त्याच वेळी, बीसीसीआयच्या उत्पन्नाचा सर्वात मोठा स्त्रोत म्हणजे शीर्षक प्रायोजक, प्रसारण हक्क, ओटीटी स्ट्रीमिंग अधिकार. यामुळे मंडळाला हजारोंची मोठी रक्कम मिळते.
अशा परिस्थितीत, त्यातील एक मोठा भाग सर्व फ्रँचायझींपैकी सुमारे 50 टक्के वितरीत केला जातो. मात्र, वितरणाचे काही नियम निश्चित करण्यात आले आहेत. 16व्या हंगामात CSK संघ चॅम्पियन बनला असल्याने त्याला उर्वरित संघांपेक्षा केंद्रीय महसूलातून थोडा जास्त वाटा मिळेल. अशाप्रकारे, सर्व संघांना स्पर्धेतील कामगिरीच्या आधारे कमाईत वाटा दिला जातो. अशा प्रकारे, जे संघ आयपीएल लिलावात सुमारे 100 कोटी रुपये खर्च करतात, त्यांना त्यापेक्षा कितीतरी जास्त महसूल वाटा मिळेल ज्यामुळे त्यांचे कोणतेही नुकसान होणार नाही.
संघाला स्वतंत्र प्रायोजकत्व मिळते
बीसीसीआयच्या कमाईव्यतिरिक्त, सर्व वेगवेगळ्या संघांची स्वतःचे ब्रँड प्रायोजकत्व आहे. यातून मिळणारी कमाई थेट संघाच्या खात्यात जाते. यामध्ये बोर्डाला कोणतीही हिस्सेदारी दिली जात नाही. हे संघाच्या एकूण कमाईच्या सुमारे 30 टक्के आहे. उदाहरणार्थ, दिल्ली कॅपिटल्सचे शीर्षक प्रायोजक रॉयल स्टॅग आहे. याशिवाय, खेळाडूंच्या जर्सी आणि हेल्मेटवर वेगवेगळ्या कंपन्यांचे लोगो देखील प्रदर्शित केले जातात, ज्यामुळे फ्रँचायझी भरपूर कमाई करतात.
याशिवाय, सर्व संघ व्यापारी माल आणि तिकिटांमधूनही कमाई करतात. याशिवाय सर्व संघांचे स्वतःचे घरचे मैदान आहे. तिथे होणाऱ्या सामन्यात तिकीट विक्रीचा मोठा हिस्सा संघाच्या खात्यात जातो. अशा परिस्थितीत आयपीएलमध्ये सहभागी होणारे सर्व संघ जे फायनल जिंकू शकत नाहीत, तेही मोठी कमाई करतात.
