Indian Railway : भारतात दररोज 13 हजारांहून अधिक ट्रेन (Indian Railway) धावतात. पॅसेंजर, राजधानी, शताब्दी, तेजस आणि वंदे भारत एक्स्प्रेस यासारख्या अनेक श्रेणींच्या रेल्वे दररोज लाखो प्रवाशांना एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी घेऊन जातात. भारतीय रेल्वेचे विद्युतीकरण वेगाने होत आहे. पण, आताही मोठ्या प्रमाणात डिझेलवर चालणाऱ्या रेल्वे धावत आहेत.
इतक्या मोठ्या रेल्वेला किती इंधन लागते असा प्रश्न अनेकांना पडतो. एक लिटर डिझेलमध्ये ट्रेन किती किलोमीटर प्रवास करते? कोणती ट्रेन जास्त इंधन वापरते, प्रवासी किंवा एक्सप्रेस? असेही प्रश्न डोक्यात असतातच.
हे प्रश्न तुमच्या मनातही निर्माण होत असतील तर आधी हे जाणून घ्या की, इतर वाहनांप्रमाणे देशात धावणारी प्रत्येक ट्रेन समान मायलेज देत नाही. दुसरी गोष्ट ट्रेनच्या इंजिनचे मायलेज इतके कमी आहे, जे जाणून तुम्हीही म्हणाल की रेल्वेने स्वतःच्या तेलाच्या विहिरी खणल्या पाहिजेत.
1 लिटरमध्ये ट्रेन किती धावते ?
12 डब्यांच्या प्रवासी ट्रेनचे इंजिन 6 लिटर तेलात एक किलोमीटर अंतर कापते. याचा अर्थ प्रवासी वाहन एक लिटर तेलात केवळ 166 मीटर धावते. 12 कोच असलेल्या एक्स्प्रेस ट्रेनबद्दल बोलायचे झाले तर ती 4.5 लिटरमध्ये एक किलोमीटर धावते. ट्रेनच्या मायलेजचा सर्वात मोठा घटक म्हणजे ट्रेनमध्ये किती डबे आहेत हा आहे. कमी कंपार्टमेंटसह इंजिनवर कमी भार पडतो त्यामुळे ते कमी इंधन वापरते.
पॅसेंजर किंवा एक्सप्रेस कोणाचा मायलेज जास्त ?
सुपरफास्ट आणि एक्स्प्रेस रेल्वेपेक्षा पॅसेंजर ट्रेनमध्ये जास्त डिझेल जळते. याचे कारण ते प्रत्येक स्थानकावर थांबते. तसेच इतर रेल्वेना मार्ग देण्यासाठी थांबावे लागते. ट्रेन थांबवताना इंजिनवर जास्त भार येतो. त्याचप्रमाणे वारंवार ब्रेक वापरल्यानंतरही दबाव वाढतो. यामुळे इंधनाचा वापर वाढतो. त्याचबरोबर एक्सप्रेस रेल्वे कमी स्थानकांवर थांबतात. ते त्यांचा प्रवास जवळपास त्याच वेगाने पूर्ण करतात आणि त्यामुळे जास्त मायलेज देतात.
