दिल्ली – भारताला बोलू देणाऱ्या संस्थांवर ‘पद्धतशीर हल्ला’ होत असल्याचा आरोप काँग्रेस(Congress) नेते राहुल गांधी (Rahul Gandhi) यांनी केला आहे. ते म्हणाले की संवादात व्यत्यय आणल्यामुळे, “सरकारच्या धोरणांवर छुप्या पद्धतीने प्रभाव टाकणाऱ्या किंवा नियंत्रित करणाऱ्या प्रभावशाली व्यक्ती किंवा एजन्सी” देशातील संवादाची पुनर्व्याख्या करत आहेत.
प्रतिष्ठित केंब्रिज विद्यापीठाच्या ‘कॉर्पस क्रिस्टी कॉलेज’मध्ये सोमवारी संध्याकाळी आयोजित ‘इंडिया अॅट 75’ कार्यक्रमात राहुल यांनी विद्यार्थ्यांच्या, विशेषत: भारतीय वंशाच्या विद्यार्थ्यांच्या प्रश्नांची उत्तरे दिली. त्यांनी हिंदू राष्ट्रवाद, काँग्रेस पक्षातील गांधी घराण्याची भूमिका आणि देशातील लोकांना एकत्र आणण्याचे प्रयत्न यासारख्या विस्तृत विषयांवर आपली मते मांडली.
विद्यापीठातील भारतीय वंशाच्या शिक्षणतज्ञ डॉ. श्रुती कपिला यांच्याशी झालेल्या संभाषणात, राहुलने गेल्या आठवड्यात एका परिषदेत केलेल्या सर्व मुद्यांचा पुनरुच्चार केला. माजी काँग्रेस अध्यक्षांनी भारतीय राजकारणावर “प्रभावशाली व्यक्ती किंवा एजन्सींचा कथितपणे सरकारी धोरणांवर प्रभाव पाडणे किंवा नियंत्रित करणे” यांच्या प्रभावाचा उल्लेख केला.
ते म्हणाले, “आमच्यासाठी भारत जेव्हा बोलतो तेव्हा भारत ‘जिवंत’ असतो आणि जेव्हा भारत शांत असतो तेव्हा तो ‘निर्जीव’ होतो. भारताला बोलू देणार्‍या संस्थांवर हल्ले होत आहेत – संसद, निवडणूक व्यवस्था, लोकशाहीची मुलभूत रचना एका संघटनेने ताब्यात घेतल्याचे मला दिसते.
आपल्या ‘तिच्या’ हातांची काळजी आहे ना..? मग https://bit.ly/34DPYzN यावर क्लिक करून पीजन चॉपर पहा अन आवडला तर भेट द्या किंवा खरेदी करा
“सरकारी धोरणांवर छुप्या पद्धतीने प्रभाव पाडणारे लोक किंवा एजन्सी” संवादात व्यत्यय आणून या क्षेत्रात प्रवेश करत आहेत आणि देशातील संवादाची पुन्हा व्याख्या करत आहेत, असे राहुल म्हणाले.
छत्तीसगडमधील आदिवासींबाबत राहुल यांचे वक्तव्य
लेक्चर थिएटरच्या बाहेर, विद्यार्थ्यांचा एक छोटा गट छत्तीसगडमधील आदिवासींच्या संदर्भात “राहुल गांधी खाणकामावर आपले वचन पाळतात” असे फलक घेऊन उभे होते. या मुद्द्यावर राहुल म्हणाले होते की, ते पक्षातच यावर काम करत आहेत.
काँग्रेस नेत्याने इतर अनेक विषयांवर विद्यार्थ्यांशी संवाद साधला, ज्यात भारताला राष्ट्राऐवजी “राज्यांचे संघराज्य” म्हणून परिभाषित करण्याच्या त्यांच्या दृष्टीकोनाचा समावेश आहे. ते म्हणाले की ही एक “सुंदर कल्पना” आहे जी प्रत्येक राज्यातील लोकांना त्यांचे योग्य स्थान देते.
माजी काँग्रेस अध्यक्ष म्हणाले, “मला वाटते की ते भारतीयांच्या हृदयापर्यंत पोहोचते.” यात भारताच्या काही भागांच्या लोकसंख्येचा समावेश नाही, जे अन्यायकारक आणि भारताच्या कल्पनेच्या विरोधात आहे.
भारतातील धर्मनिरपेक्षतेवर विचारलेल्या प्रश्नाला उत्तर देताना ते म्हणाले, “मला एक समस्या आहे जेव्हा लोकांना भारताच्या दृष्टिकोनातून वगळले जाते. कोणाला वगळले जात आहे याची मला पर्वा नाही, पण माझी समस्या अशी आहे की लोकांना वगळण्यासाठी प्रचंड ऊर्जा खर्च केली जात आहे, जे अन्यायकारक आहे. हा खरा भारत नाही याची मलाही समस्या आहे.
आम्ही राजकीय पक्षाशी लढत नाही : राहुल गांधी
काँग्रेस नेत्याने जोर दिला की त्यांच्या पक्षाचा लढा मोठ्या प्रमाणावर निधीचे केंद्रीकरण आणि प्रसारमाध्यमांसह देशातील इतर संस्था ताब्यात घेण्याविरुद्ध आहे. “तुम्हाला ही गोष्ट भारतीय मीडियामध्ये 30 सेकंदांपेक्षा जास्त कुठेही दिसणार नाही. याचे कारण भारतीय मीडियाने पकडले आहे. सरकारला पाठिंबा देणाऱ्या काही बड्या उद्योगपतींकडून भारतीय मीडिया नियंत्रित आहे. त्यामुळे आम्ही राजकीय पक्षाशी लढत नाही, ज्यांनी भारत देशावर कब्जा केला त्यांच्याशी आम्ही लढत आहोत आणि ते सोपे नाही…. वेळ लागेल. हे कठीण होणार आहे, परंतु आम्ही आमचे प्रयत्न सुरू ठेवत आहोत. ”
राहुल गांधी ‘हिंदू राष्ट्रवाद’शी कसा लढणार?
‘हिंदू राष्ट्रवाद’ या विचारसरणीशी लढण्याची काँग्रेसची योजना कशी आहे, असे विचारले असता राहुल म्हणाले की, ते या शब्दाशी सहमत नाहीत. “त्यात ‘हिंदू’ असं काही नाही आणि खरं तर त्यात राष्ट्रवादी असं काहीच नाही. मला वाटते की तुम्हाला त्यांच्यासाठी नवीन नावाचा विचार करावा लागेल, परंतु ते नक्कीच ‘हिंदू’ नाहीत. हे सांगण्यासाठी मी हिंदू धर्माचा सविस्तर अभ्यास केला आहे. लोकांना मारणे आणि मारहाण करणे म्हणजे ‘हिंदू’ नाही.
“राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ (RSS) आणि पंतप्रधानांसोबत माझी अडचण अशी आहे की ते भारताच्या मूलभूत सुविधांशी खेळत आहेत. जेव्हा तुम्ही ध्रुवीकरणाचे राजकारण करता, जेव्हा तुम्ही 200 दशलक्ष लोकांना वेगळे करता तेव्हा तुम्ही काहीतरी अत्यंत धोकादायक करत असता आणि तुम्ही असे काहीतरी करत असता जे मुळात भारताच्या कल्पनेच्या विरोधात असते.”
“मला खात्री आहे की पंतप्रधानांनी चांगल्या गोष्टी केल्या आहेत, परंतु मला भारताच्या कल्पनेवर हल्ला करणे अस्वीकार्य वाटते,” ते म्हणाले.
भारतीय जनता पक्षाने (BJP) शनिवारी राहुल यांच्यावर पंतप्रधान मोदींविरोधात (PM Narendra Modi) केलेल्या वक्तव्याने भारताचे नुकसान केल्याचा आरोप केला. परदेशी भूमीवरून भारताबाबत सातत्याने टीका करणे म्हणजे देशाचा विश्वासघात असल्याचे पक्षाने म्हटले होते.
ऑगस्टमध्ये काँग्रेस अध्यक्षपदाच्या निवडणुकीनंतर ऑक्टोबर-नोव्हेंबरपासून लोकांना सक्रियपणे जोडण्याचा मार्ग म्हणून पदयात्रांद्वारे तळागाळातील लोकांसोबत टप्प्याटप्प्याने जाण्याचा त्यांचा पक्ष काम करत असल्याचे राहुल म्हणाले.
पक्षाला गांधी घराण्याबाहेरच्या नेतृत्वाची गरज आहे का, असे विचारले असता ते म्हणाले, “हे काँग्रेस पक्षाने ठरवायचे आहे. अध्यक्षपदाची निवडणूक होणार आहे, त्यावर पक्षाने निर्णय घ्यायचा आहे.
केंब्रिज विद्यापीठाच्या कॉर्पस क्रिस्टी कॉलेजमध्ये स्कूल ऑफ ह्युमॅनिटीज अँड सोशल सायन्सेसने आयोजित केलेल्या कार्यक्रमाची सांगता भारताच्या स्वातंत्र्याची 75 वर्षे साजरी करणाऱ्या कार्यक्रमांच्या मालिकेचा भाग म्हणून राहुल यांच्याशी झालेल्या संवादाने झाली. काँग्रेसचे माजी अध्यक्ष गेल्या आठवड्यात सुरू झालेल्या यूके दौऱ्याच्या शेवटच्या टप्प्यावर आहेत.
