Goat Breeds । भारतात शेळ्यांच्या अनेक जाती पाळल्या जातात, परंतु काही जातीच्या शेळ्या चांगल्या दूध आणि मांसासाठी चांगल्या प्रकारे पाळल्या जातात. तुम्हीही त्यांचे संगोपन करून चांगला नफा मिळवू शकता.
जमनापरी शेळी
जमनापरी शेळीची ही जात प्रामुख्याने उत्तर प्रदेशात सापडते. या मोठ्या आकाराच्या शेळ्या असून त्यांचे लांब पाय, चेहऱ्यावरील प्रमुख रेषा आणि मोठे दुमडलेले लटकलेले कान असतात. या शेळीच्या जातीला मोठ्या कासे असून त्यांचे सरासरी उत्पादन 280 kg/274 दिवस असते. जमनापरी शेळीची दररोज 2 ते 2.5 किलो दूध देण्याची क्षमता असून शेळी भरपूर झुडूपांसह विविध परिस्थितीत उत्तम वाढते. तर प्रौढ नर शेळीचे वजन 65 किलो ते 80 किलो आणि मादी शेळीचे वजन 45 किलो ते 60 किलो दरम्यान असते.
मलबारी शेळी
ही जात मूळची उत्तर केरळची असून त्याची त्वचा उत्तम दर्जाची आहे. या शेळीला सरासरी दर्जाचे मांस आहे. सरासरी उत्पादन दररोज ०.९ ते २.८ किलो दूध असते. प्रति दुग्धपान सरासरी दूध उत्पादन 65 किलो आहे.
ब्लॅक बंगाल शेळी
भारतीय शेळ्यांच्या जातींमध्ये ब्लॅक बंगाल शेळी सर्वात जास्त पाळण्यात येते. शेळीच्या या जातीमध्ये, एकापेक्षा जास्त जन्म सामान्य असून ती एका वेळी 2, 3 किंवा 4 मुलांना जन्म देते. बाजारात या शेळीला विशेष मागणी आहे कारण याचा वापर उच्च श्रेणीतील शूज बनवण्यासाठी केला जातो.
बीटल शेळी
बीटल शेळीची जात प्रामुख्याने उत्तरेकडील पंजाब राज्यात आढळून येते. या शेळीच्या जाती प्रामुख्याने दूध आणि मांसासाठी पाळतात. शेळीची ही जात साधारणपणे जमनापारी जातीपेक्षा लहान असून प्रौढ नर शेळीचे वजन 50-70 किलो आणि प्रौढ मादी शेळीचे वजन 40-50 किलो असते. सरासरी दूध उत्पादन 150 किलो असून त्यांची दररोज 1 ते 2 किलो दूध देण्याची क्षमता असते.
तेलीचेरी शेळी
तेलीचेरी शेळीला मलबारी जाती म्हणून ओळखतात. तेल्लीचेरी हे मुख्यतः केरळच्या दक्षिणेकडील राज्यात आढळत असून ती मुख्यतः मांसाच्या उद्देशाने घेतले जातात. प्रौढ पुरुषाचे वजन 40-50 किलो असून प्रौढ मादीचे वजन 30-40 किलो असते. मलबारी दररोज 1-2 किलो दूध देऊ शकते. या जातीची प्रजनन क्षमता इतरांपेक्षा चांगली असते.
उस्मानाबादी शेळी
उस्मानाबादी शेळीची ही जात महाराष्ट्रातील लातूर, उस्मानाबाद, अहमदनगर, परभणी आणि सोलापूर जिल्ह्यात आढळून येते. यातील मांसाचा दर्जा खूप चांगला असून शेळीच्या या जातीमध्ये, पहिल्या बाळाच्या वेळी शेळीचे सरासरी वय 19-20 महिने इतके असते.
