Emergency Fund : भारतात सरकारी नोकरी (Government Job) मिळणे खूप अवघड आहे. अशा परिस्थितीत स्वतःचा व्यवसाय (Business) न चालवणारे बहुतेक लोक खाजगी नोकरी (Private Job) करतात. खाजगी नोकऱ्यांमध्ये लोकांना दर महिन्याला ठराविक पगार (Salary) दिला जातो. बहुतेक लोक पगार मिळताच ते खर्च करतात. यानंतर, ते इतरांकडून पैसे उधार घेतात किंवा क्रेडिट कार्डमधून (Credit Card) पैसे खर्च करण्यास सुरवात करतात. परंतु असे केल्याने काहीवेळा गंभीर परिणाम होतात आणि लोकांना नंतर पश्चाताप होतो. त्यामुळे खाजगी नोकऱ्या करणाऱ्या लोकांचा आपत्कालीन निधी (Emergency Fund) असायला हवा.
वास्तविक दरमहा पगार येत असल्याने त्यांना खासगी नोकरीची चिंता नाही. पैसे संपल्यानंतर ते पुढच्या महिन्याच्या पगाराची वाट पाहू लागतात. परंतु, ही सवय टाळली पाहिजे आणि आपत्कालीन निधी नेहमी आपल्याजवळ ठेवावा. कारण कोणतीही वेळ आपल्याला सांगून येत नाही. तुम्ही तुमची नोकरी गमावल्यास किंवा वैद्यकीय आणीबाणी असल्यास (Medical Emergency) तुमच्या खात्यात पैसे ठेवले पाहिजेत. जर तुमचे कुटुंब तुमच्यावर अवलंबून असेल तर आपत्कालीन निधी तुमच्यासाठी अधिक महत्त्वाचा आहे.
आपत्कालीन निधी किती असावा?
आपत्कालीन निधी किती असावा हा प्रश्न तुमच्या मनात येऊ शकतो. कारण कुणाचा पगार 20-22 हजार रुपये तर कुणाचा पगार 1-2 लाख रुपये आहे. आर्थिक तज्ज्ञांच्या मते, नोकरी सुरू करताच आपत्कालीन निधी तयार केला पाहिजे. आपत्कालीन निधीमध्ये किमान 100 दिवसांच्या खर्चाइतके पैसे असावेत. परंतु, जर तुमचे कुटुंब मोठे असेल आणि तुमची नोकरीही अस्थिर वाटत असेल तर तुमच्याकडे कमीत कमी 6 महिन्यांच्या खर्चाइतकी रक्कम असली पाहिजे.
प्रत्येक पगाराच्या संरचनेत आपत्कालीन निधी ठेवा
जर तुमचा पगार सुमारे 50 हजार रुपये असेल तर तुम्हाला सुमारे 1.5 लाख रुपये आपत्कालीन निधी म्हणून जमा करावे लागतील. त्याच वेळी जर तुमचा पगार 1 लाख रुपयांपर्यंत असेल तर तुम्ही 3 ते 5 लाख रुपयांची रक्कम आपत्कालीन निधीमध्ये जमा करावी. हे पैसे तुमच्या बचत खात्यात (Saving Account) ठेवण्याचा प्रयत्न करा जेणेकरून तुम्ही ते त्वरित काढू शकाल. म्हणजे तुमच्या इमर्जन्सी फंडात तुमच्या पगाराच्या तिप्पट पैसे असायला हवेत.
हा फॉर्म्यूला लक्षात ठेवाच
चांगला आपत्कालीन निधी तयार करण्यासाठी तुम्हाला तुमच्या पगारातील 30 टक्के बचत करावी लागेल. यातील 15 टक्के गुंतवणूक करण्याचा प्रयत्न करा आणि उर्वरित 15 टक्के निधी बचत खात्यात जमा करून ठेवा. पगाराच्या तिप्पट रक्कम खात्यात जमा होईपर्यंत ही प्रक्रिया सुरू ठेवा. नोकरी अस्थिर असल्यास किमान ६ महिन्यांचा खर्च जोडून आपत्कालीन निधी तयार करा. आणखी एक गोष्ट लक्षात ठेवली पाहिजे ती म्हणजे हा निधी केवळ आपत्कालीन परिस्थितीतच वापरला जावा. तु्म्ही जर अजूनही बचत करत नसाल तर आतापासूनच ही सवय लावून घ्या. कारण कठीण प्रसंगात नेहमी पैसाच कामाला येतो. या दृष्टीने विचार करून आजपासूनच बचतीची सवय लावून घ्या. फायदाच होईल नुकसान नाही.
