मुंबई : केंद्रीय विद्यालय संघटना (KVS) पूर्वीची केंद्रीय विद्यालय साखळी ही भारतातील केंद्र सरकारच्या शाळांची एक प्रणाली आहे जी भारत सरकारच्या शिक्षण मंत्रालयाने (MoE) अधिकृत केली आहे. भारतात 1245 केंद्रीय विद्यालये आणि परदेशात तीन शाळा आहेत. ही जगातील सर्वात मोठ्या शाळांच्या साखळीपैकी एक आहे.
नवी दिल्ली येथे मुख्यालय असलेली केंद्रीय विद्यालय संघटना देशभरात पसरलेल्या 25 क्षेत्रीय कार्यालयांच्या (ROs) मदतीने भारतात आणि परदेशातील 1200 हून अधिक केंद्रीय विद्यालये व्यवस्थापित करते. (केंद्रीय विद्यालय संघटना) अंतर्गत सर्व केंद्रीय विद्यालये केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळाशी (CBSE) संलग्न आहेत.
ही प्रणाली १५ डिसेंबर १९६३ रोजी ‘सेंट्रल स्कूल’ या नावाने स्थापन करण्यात आली. नंतर त्याचे नाव बदलून केंद्रीय विद्यालय करण्यात आले. संपूर्ण भारतातील सर्व केंद्रीय विद्यालयांमध्ये एकसमान अभ्यासक्रम पाळला जातो. केंद्रीय विद्यालय संघटना एक सामान्य अभ्यासक्रम ऑफर करते आणि ते संरक्षण आणि निमलष्करी कर्मचार्यांसह केंद्र सरकारच्या बदलीपात्र कर्मचार्यांच्या मुलांना शिक्षणाची एक सामान्य प्रणाली देखील प्रदान करते.
संसदेच्या हिवाळी अधिवेशनात केंद्रीय विद्यालयांच्या जागा वाढवण्याचा कोणताही प्रस्ताव केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयाने फेटाळला. शिक्षण मंत्री धर्मेंद्र प्रधान यांनी राज्यसभेत एका लेखी प्रश्नाला उत्तर देताना सांगितले की, केंद्रीय विद्यालयांच्या जागा वाढवण्याचा सध्या कोणताही विचार नाही.
केंद्रीय विद्यालयाशी संबंधित आणखी एक प्रश्न विचारला असता केंद्रीय शिक्षणमंत्र्यांनी उत्तर दिले की, गेल्या पाच वर्षांत देशभरात 122 नवीन केंद्रीय विद्यालये स्थापन करण्यात आली आहेत. ती एक निरंतर प्रक्रिया आहे. संरक्षण आणि निमलष्करी कर्मचारी, केंद्रीय स्वायत्त संस्था, केंद्रीय सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रम (पीएसयू) आणि केंद्र सरकारसह बदलीपात्र केंद्र सरकारच्या कर्मचार्यांच्या मुलांच्या शैक्षणिक गरजा पूर्ण करण्यासाठी KVs प्रामुख्याने उघडले जातात.