Currency Printing Rate : चलनात 5, 10,100, 200 आणि 500 रुपयांच्या नोटा आहेत. पण तुम्हाला माहिती आहे का या नोटा छापण्यासाठी सरकारला किती खर्च येतो? ९० टक्के लोकांना याचे उत्तर माहिती नाही.
महागाई वाढली असल्याने नोटांच्या छपाईचा खर्च वाढला आहे. २०२१ नंतर कागद आणि शाईच्या किमतीत मोठी वाढ झाली आहे. आरबीआयला ५०० रुपयांच्या नोटांपेक्षा २०० रुपयांच्या नोटा छापण्यासाठी जास्त खर्च करावा लागत असून 10 रुपयांची नोट छापण्यासाठी लागणारा खर्च 20 रुपयांच्या नोटेपेक्षा खूप जास्त आहे. नोटा छापण्यापेक्षा नाणी काढणे सरकारसाठी जास्त महाग आहे.
देशातील 4 प्रेसमध्ये चलनी नोटांची छपाई करण्यात येते. 2 प्रेस RBI च्या 2 केंद्र सरकारच्या असून आरबीआयची प्रेस म्हैसूर आणि सालबोनी येथे आहेत तर भारताची प्रेस नाशिक आणि देवास या ठिकाणी आहेत. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया सध्या ही नोट छापत नाही.
अहवालानुसार, भारतीय रिझर्व्ह बँक नोट मुद्रान लिमिटेडकडून आरटीआयद्वारे माहितीनुसार, नोटांची छपाई करणारी कंपनी, 10 रुपयांच्या 1 हजार नोटा 2021-22 या आर्थिक वर्षात छापण्यात येते. एक नोट छापण्यासाठी 96 पैसे खर्च आला.
सेंट्रल बँक ऑफ इंडियाला 20 रुपयांच्या एक हजाराच्या नोटा छापण्यासाठी 950 रुपये खर्च करावे लागतात. म्हणजे प्रति नोट 95 पैसे. 20 रुपयांच्या 1000 नोटा छापण्यापेक्षा 10 रुपयांच्या 1000 नोटा छापण्यासाठी जास्त खर्च येतो. 2021-22 मध्ये RBI ला 50 रुपयांच्या 1 हजाराच्या नोटा छापण्यासाठी 1,130 रुपये खर्च करावे लागले होते. 1000 रुपयांच्या नोटा छापण्यासाठी बँकेला 1,770 रुपये खर्च येतो.
200 रुपयांच्या 1 हजाराच्या नोटा छापण्यासाठी रिझर्व्ह बँकेला 2,370 रुपये खर्चावे लागले. 200 रुपयांची नोट आता चलनात आली असून आरबीआयला २०० रुपयांच्या नोटांच्या छपाईच्या तुलनेत ५०० रुपयांच्या नोटा छापण्यासाठी कमी खर्च करावा लागतो. एक हजार 500 रुपयांच्या नोटांच्या छपाईसाठी 2,290 रुपये खर्च येतो.
