CPGRAMS Report : कोणत्याही व्यक्तीला आपल्या कुटुंबात कोणतीही समस्या आली (CPGRAMS Report) की तो आपली तक्रार घेऊन घरातील ज्येष्ठांपर्यंत पोहोचतो. त्याचप्रमाणे, भारतामध्ये देशवासीयांच्या तक्रारी ऐकण्यासाठी आणि त्यांचे निराकरण करण्यासाठी केंद्रीकृत सार्वजनिक तक्रार निवारण आणि देखरेख प्रणाली (CPGRAMS) तयार करण्यात आली आहे, जिथे लोकांच्या तक्रारी केवळ ऐकल्या जात नाहीत; उलट त्यांचे निराकरणही केले जाते.
राज्य आणि केंद्रशासित प्रदेशांच्या तक्रारी आणि त्याचे निवारण या एपिसोडमध्ये भारत सरकारला 11 जून (मंगळवार) रोजी मोठे यश मिळाले, जेव्हा CPGRAMS चा मासिक अहवाल समोर आला. 11 व्या केंद्रीकृत सार्वजनिक तक्रार निवारण आणि देखरेख प्रणाली मासिक अहवालात असे नमूद केले आहे की जून 2023 मध्ये राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांद्वारे एकूण 62,929 तक्रारींचे निवारण करण्यात आले. याचा अर्थ राज्य आणि केंद्रशासित प्रदेश सरकारांकडे तक्रारींची प्रलंबित संख्या 1,88,275 वर आली आहे.
प्रशासकीय सुधारणा आणि सार्वजनिक तक्रार विभाग (DARPG) द्वारे जारी केलेला हा CPGRAMS अहवाल सार्वजनिक तक्रारींचे प्रकार, श्रेणी आणि स्वरूपाचे तपशीलवार विश्लेषण करतो.
कमी तक्रारी असलेल्या राज्यांमध्ये तेलंगणा सरकार आघाडीवर आहे. देशभरातून नोंदवल्या जाणार्‍या तक्रारी कोणत्या राज्य किंवा केंद्रशासित प्रदेशातून सर्वाधिक तक्रारी नोंदवल्या जात आहेत आणि कोठून कमी आहेत याकडेही लक्ष वेधतात. या महिन्यात जे आकडे समोर आले आहेत ते खूप धक्कादायक आहेत.
CPGRAMS मासिक अहवालात असे नमूद केले आहे की 17,500 पेक्षा कमी तक्रारी असलेल्या राज्यांच्या क्रमवारीत तेलंगणा सरकार 74.44% गुणांसह आघाडीवर आहे. यानंतर, छत्तीसगड सरकार 57.50% गुणांसह दुसऱ्या, तर केरळ सरकार 52.16% गुणांसह तिसऱ्या क्रमांकावर आहे.
उत्तर प्रदेश सरकारकडे सर्वाधिक तक्रारी
CPGRAMS अहवालात असे नमूद केले आहे की जून 2023 मध्ये उत्तर प्रदेश सरकारला सर्वाधिक 20,470 तक्रारी प्राप्त झाल्या. मात्र, ही दिलासा देणारी बाब आहे की, ज्या जिल्ह्याने सर्वाधिक तक्रारींचे निराकरण केले तो जिल्हाही उत्तर प्रदेशातीलच आहे. जून महिन्यात उत्तर प्रदेशमध्ये एकूण 22 हजार 168 तक्रारींचे निराकरण करण्यात आले आहे.
केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये कोण अव्वल
केंद्रशासित प्रदेशांच्या क्रमवारीत लक्षद्वीप 70.41 टक्के गुणांसह सर्वात कमी तक्रारींसह अव्वल क्रमांकावर आहे, त्यानंतर अंदमान आणि निकोबार बेटे 64.55 टक्के आणि लडाख 55.25 टक्के गुणांसह आहे. लक्षद्वीपने पहिल्या क्रमांकावर पोहोचण्यासाठी सरासरी 14 दिवसांच्या पूर्ण कालावधीसह 181 तक्रारी निकाली काढल्या आहेत.
केंद्रीकृत सार्वजनिक तक्रार निवारण आणि देखरेख प्रणाली म्हणजे काय?
सेंट्रलाइज्ड पब्लिक ग्रीव्हन्स रिड्रेस अँड मॉनिटरिंग सिस्टीम (CPGRAMS) हे एक ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म आहे. जे सेवा वितरणाशी संबंधित कोणत्याही मुद्द्यावर अधिकाऱ्यांकडे त्यांच्या तक्रारी नोंदवण्यासाठी नागरिकांना उपलब्ध आहे. ही एक सर्वसमावेशक प्रक्रिया आहे, ज्यामध्ये भारत सरकार आणि राज्यांच्या सर्व मंत्रालये/विभागांशी जोडलेले एकच पोर्टल आहे.
असमाधानी तक्रारदार अभिप्राय देऊ शकतात
CPGRAMS मध्ये नोंदवलेल्या तक्रारीची स्थिती तक्रारदाराच्या नोंदणीच्या वेळी प्रदान केलेल्या युनिक रजिस्टर आयडीद्वारे कधीही आणि कुठेही ट्रॅक केली जाऊ शकते. सीपीजीआरएएमएस नागरिकांनी तक्रार अधिकाऱ्यांच्या निर्णयावर समाधानी नसल्यास त्यांना अपील करण्याची सुविधा देखील प्रदान करते. एवढेच नाही तर तक्रारीचे निवारण केल्यानंतर तक्रारदाराचे समाधान न झाल्यास तो अभिप्राय देऊ शकतो.
