China vs America : चीनचे (China) राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांनी भारताने आयोजित केलेल्या शांघाय कोऑपरेशन ऑर्गनायझेशनच्या (SCO Summit) ऑनलाइन शिखर बैठकीत अमेरिकेसह नाटो (NATO) देशांना घेरण्याची योजना सर्व सदस्य राष्ट्रांच्या प्रमुखांसमोर मांडली. ही नवीन प्रणाली प्रामुख्याने चीनच्या जागतिक विकास आणि सुरक्षा उपक्रमावर (GSI आणि GDI) आधारित असेल.
या प्रदेशातील सुरक्षा आणि विकासाच्या हितांचे एकत्रितपणे संरक्षण करण्याची आज गरज असल्याचे जिनपिंग म्हणाले. रशियाचे युक्रेनशी युद्ध (Russia Ukraine War) सुरू असताना चीनच्या राष्ट्राध्यक्षांनी आपला प्लॅन मांडला आहे. पाश्चात्य देशांनी रशियावर अत्यंत कठोर निर्बंध लादले आहेत. चीनही तैवानवर (China Taiwan Conflict) असाच हल्ला करण्याचे स्वप्न पाहत आहे आणि आता तो अमेरिकेच्या निर्बंधांनाही घाबरत आहे.
भारत वगळता एससीओमधील (SCO Summit) सर्व देश अमेरिकाविरोधी आहेत. अमेरिकेला उघडपणे विरोध करणाऱ्या आणि चीनसोबतचे संबंध मजबूत करणाऱ्या या बैठकीत इराणलाही सदस्य दर्जा मिळाला. आपल्या भाषणात जीएसआयचा संदर्भ देत, चीनच्या राष्ट्राध्यक्षांनी यावर जोर दिला की SCO देशांनी समस्या आणि सुरक्षा आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी वैचारिक आणि संघर्षाचा दृष्टिकोन सोडला पाहिजे.
ते म्हणाले, आमच्या प्रदेशात नवीन शीतयुद्ध किंवा संघर्ष भडकावण्याच्या परकीय प्रयत्नांबद्दल आम्हाला खूप सावध असले पाहिजे.
परराष्ट्र धोरण स्वतंत्रपणे बनवावे : जिनपिंग
विश्लेषकांच्या मते, शी जिनपिंग अमेरिकेचा संदर्भ देत होते, जे ड्रॅगनला रोखण्यासाठी दक्षिण चीन समुद्रापासून (South China Sea) हिंदी महासागरापर्यंत नवीन समीकरणे तयार करत आहे. अमेरिकेने ‘क्वाड’ आणि ‘ऑकस’ सारख्या संघटना स्थापन केल्या आहेत. यासोबतच भारत आणि फिलिपिन्ससोबत अनेक करार करण्यात आले आहेत. अमेरिका फिलीपिन्समध्ये अनेक नवीन लष्करी तळ बांधत आहे.
अमेरिकेच्या नेतृत्वाखालील नाटो देशांना चोख प्रत्युत्तर देण्यासाठी चीन जीएसआयला प्रोत्साहन देण्याच्या प्रक्रियेत असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. चीनला SCO च्या अमेरिकाविरोधी देशांना GSI मध्ये आणायचे आहे.
भारताने असे काय केले की चीन खुश झाला, ग्लोबल टाइम्सने कौतुक केले
नाटोचे उत्तर चीनचे जीएसआय आहे? शिका
तज्ज्ञांच्या मते, जीएसआय आणि जीडीआय ही दोन्ही चीनची दोन प्रमुख शस्त्रे आहेत ज्याद्वारे त्याला जगात आपले वर्चस्व प्रस्थापित करायचे आहे. याद्वारे चीनला जगातील अमेरिकेचा प्रभाव संपवून नवी जागतिक व्यवस्था निर्माण करायची आहे. चीनचा ग्लोबल सिक्युरिटी इनिशिएटिव्ह हा अमेरिकेच्या नेतृत्वाखालील नाटोला उत्तर मानला जातो. तथापि, चीनचा दावा आहे की जीएसआयचा (GSI) उद्देश राष्ट्रांमध्ये समानता आणि न्याय वाढवून जागतिक शांतता आणि स्थिरता आणणे आहे. भारत चीनच्या बेल्ट अँड रोड इनिशिएटिव्हला केवळ उघडपणे विरोध करत नाही, तर संबंधित GSI आणि GDI नाकारला आहे.
