Agriculture: मग लालेलाल तंबाटयांनाही झटका..! पहा कशाचा होतोय उत्पादनावर गंभीर परिणाम

Agriculture : पुणे : टोमॅटोपासून बनवलेले सॉस, केचप, पिझ्झा सॉस (tomato sauce, ketchup, pizza sauce) यासारख्या पदार्थांचे शौकीन आपणही असाल तर ही बातमी तुम्हाला नक्कीच अस्वस्थ करू शकते. कारण एका नवीन संशोधनातून असे दिसून आले आहे की, ज्या प्रकारे जागतिक तापमान वाढ होत आहे, त्यामुळे आगामी काळात टोमॅटो उत्पादनांवर परिणाम होऊ शकतो. (global temperatures are rising could affect tomato production in the near future)

नेचर फूड या जर्नलमध्ये (journal Nature Food) प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, 2050 पर्यंत सॉस, केचप यांसारख्या उत्पादनांसाठी आवश्यक असलेल्या टोमॅटोचे उत्पादन तब्बल 6 टक्क्यांपर्यंत कमी होऊ शकते. याचा सर्वाधिक परिणाम इटलीवर होईल, असा अंदाज आहे. तसेच महाराष्ट्र राज्यातील नाशिक, मालेगाव, निफाड, संगमनेर, नारायणगाव अशा भागातील शेतकऱ्यांनाही मग याचाच फटका बसणार आहे. (Farmers in Nashik, Malegaon, Niphad, Sangamner and Narayangaon in the state of Maharashtra will also be affected) जागतिक स्तरावर सॉस, केचप सारख्या उत्पादनांसाठी वापरल्या जाणार्‍या टोमॅटोचे उत्पादन खूप मर्यादित प्रदेशांमध्ये केंद्रित आहे. त्याच्या प्रमुख उत्पादकांमध्ये अमेरिका, इटली आणि चीन यांचा समावेश आहे. या भागात एकूण उत्पादनाच्या 65 टक्के उत्पादन होते. संशोधनात असे दिसून आले आहे की या प्रदेशांमधील हवामान बदल भविष्यात या टोमॅटोच्या उत्पादनावर विपरीत व लक्षणीय परिणाम करू शकतात.

कृषी संशोधनानुसार उत्पादनातील ही घट हवेच्या तापमानात वाढ झाल्यामुळे आहे. जागतिक तापमान ज्या प्रकारे वाढत आहे आणि पाण्याच्या कमतरतेमुळे भविष्यात इटली आणि कॅलिफोर्नियासारख्या भागातील उत्पादनात लक्षणीय घट होणार आहे. याउलट चीन आणि उत्तर कॅलिफोर्नियासारख्या थंड उत्पादक प्रदेशांना बदलत्या हवामानाचा फायदा होईल. यामुळे उत्तर चिनी प्रांत गांसू आणि शेजारील मंगोलियामध्ये टोमॅटोचे उत्पादन वाढू शकते. वाढणारे तापमान आणि पाण्याची टंचाई यांचे हे मिश्रण इटलीच्या टोमॅटो उद्योगासाठी चांगले नाही. हवामानातील हा बदल स्पष्टपणे सूचित करतो की येत्या काही दशकांमध्ये या टोमॅटोचे उत्पादन कमी होणार नाही तर त्यांचे वाढणारे क्षेत्र देखील बदलू शकते.

या संदर्भात प्रमुख संशोधक डेव्हिड कॅमरानो यांनी माहिती दिली आहे की, प्रक्रियेसाठी वापरण्यात येणारे हे टोमॅटो उघड्यावर शेतात लावले जातात, जिथे ते वाढतात त्या वातावरणावर आपण नियंत्रण ठेवू शकत नाही. त्यामुळे या टोमॅटोचे उत्पादन हवामान बदलाला बळी पडते. यूटी जॅक्सन स्कूल ऑफ जिओसायन्सेसचे प्राध्यापक आणि अभ्यासाशी संबंधित संशोधक देव नियोगी यांनी माहिती दिली आहे की जागतिक अन्न पुरवठ्यावर हवामान बदलाच्या परिणामांचा मोठ्या प्रमाणावर अभ्यास करण्यात आला आहे, परंतु त्यापैकी बहुतांश गहू आणि तांदूळ यांचा समावेश आहे. त्याचवेळी हा अशा प्रकारचा पहिला अभ्यास आहे ज्यामध्ये वातावरणातील बदलांचा टोमॅटोवर होणारा परिणाम स्पष्ट करण्याचा प्रयत्न करण्यात आला आहे.

नियोगी यांच्या म्हणण्यानुसार, सॉस, केचप इत्यादींसाठी वापरल्या जाणार्‍या टोमॅटोच्या उत्पादनावर हवामान बदलाचा कसा परिणाम होईल याबद्दल आमच्याकडे फारच मर्यादित माहिती आहे. हा केवळ पोषक तत्वांचा एक महत्त्वाचा स्रोत नाही तर जगभरातील अनेक पाककृतींचा एक प्रमुख घटक आहे. या अभ्यासात, संशोधकांनी पाच वेगवेगळ्या हवामान मॉडेलसह तीन वेगवेगळ्या परिस्थितींमध्ये टोमॅटोवर हवामान बदलाच्या परिणामांचा अभ्यास केला. प्रत्येक परिस्थितीमध्ये परिणामांमध्ये काही फरक असला तरी, पुढील काही दशकांमध्ये टोमॅटोचे उत्पन्न बदलेल असे स्पष्ट संकेत होते. (Research has shown that climate change in these regions could adversely and significantly affect the production of these tomatoes in the future.)